داشتن دندان‌های سفید و درخشان همواره یکی از مهم‌ترین فاکتورها در افزایش اعتماد به نفس و زیبایی لبخند محسوب می‌شود. بلیچینگ دندان به عنوان یک روش پرطرفدار و غیرتهاجمی برای سفید کردن دندان‌ها شناخته شده است [1، 34، 51]. با این حال، یکی از رایج‌ترین دغدغه‌های افرادی که قصد انجام این درمان را دارند، این است که ماندگاری بلیچینگ دندان چقدر است و چگونه می‌توان طول عمر بلیچینگ را به حداکثر رساند.
بلیچینگ دندان روشی است که در آن، رنگ دندان‌ها با استفاده از مواد مخصوص شیمیایی (معمولاً پراکسید هیدروژن یا پراکسید کاربامید) روشن‌تر می‌شود . این مواد به داخل مینای دندان نفوذ کرده و رنگدانه‌ها و لکه‌های موجود را تجزیه و اکسید می‌کنند تا دندان‌ها سفیدتر شوند. این روش برخلاف لمینت و کامپوزیت، باعث تغییر در فرم یا ساختار اصلی دندان نمی‌شود و تنها رنگ آن را بهبود می‌بخشد.
بلیچینگ دندان چیست و چرا به آن نیاز داریم؟
بلیچینگ دندان زمانی توصیه می‌شود که دندان‌ها به دلایلی مانند افزایش سن، مصرف مداوم مواد غذایی و نوشیدنی‌های رنگ‌دار مانند چای، قهوه، نوشابه و غذاهای رنگی، و همچنین استعمال دخانیات (سیگار و قلیان) دچار تغییر رنگ و زردی شده باشند. این روش می‌تواند برای رفع لکه‌های بیرونی ناشی از مصرف مکرر این مواد و همچنین برخی لکه‌های داخلی نفوذ کرده به مینای دندان مؤثر باشد.
انواع روش‌های بلیچینگ دندان
بلیچینگ دندان به طور کلی به دو روش اصلی انجام می‌شود که انتخاب بین آن‌ها معمولاً به میزان تغییر رنگ، بودجه و توصیه دندانپزشک بستگی دارد:
۱. بلیچینگ در کلینیک (Office Bleaching)
این روش تحت نظارت مستقیم دندانپزشک انجام می‌شود و سریع‌تر و مؤثرتر است. در این شیوه، از ژل‌های سفیدکننده با غلظت بالاتر و گاهی از دستگاه‌های نوری یا لیزر برای افزایش سرعت و شدت سفید شدن دندان‌ها استفاده می‌شود. آفیس بلیچینگ معمولاً در یک یا دو جلسه انجام می‌شود و می‌تواند دندان‌ها را به طور چشمگیری (حدود دو تا سه درجه) روشن‌تر کند. همچنین، ماندگاری و سفید ماندن دندان‌ها در روش آفیس بلیچینگ بیشتر است.
۲. بلیچینگ خانگی (Home Bleaching)
در این روش، دندانپزشک پس از معاینه و قالب‌گیری، یک قالب اختصاصی و ژل‌های مخصوص سفیدکننده را به بیمار ارائه می‌دهد تا روند سفید کردن در خانه و به تدریج انجام شود. هوم بلیچینگ زمان‌برتر است و معمولاً حدود دو هفته برای سفید شدن دندان‌ها زمان نیاز دارد. این روش از نظر هزینه، مقرون به صرفه‌تر از آفیس بلیچینگ است. استفاده از هوم بلیچینگ پس از بلیچینگ کلینیکی، می‌تواند به افزایش مدت سفید بودن دندان کمک کند و برای تثبیت رنگ سفید دندان توصیه می‌شود.
بهترین روش برای افزایش طول عمر بلیچینگ دندان، انجام دو جلسه بلیچینگ در کلینیک و به دنبال آن، بلیچینگ منزل (پکیج Home&Office) است.
ماندگاری بلیچینگ دندان چقدر است؟ (طول عمر بلیچینگ)
یکی از نکات مهمی که باید بدانید، غیردائمی بودن بلیچینگ دندان است. پس از مدتی، دندان‌ها به مرور مجدداً دچار تغییر رنگ می‌شوند.
به طور کلی، ماندگاری بلیچینگ دندان به شدت به رعایت مراقبت‌های بعد از آن و سبک زندگی فرد بستگی دارد. اغلب منابع محدوده ماندگاری را بین ۶ ماه تا یک سال گزارش کرده‌اند. با این حال، در افراد مختلف این بازه متفاوت است و می‌تواند بین ۶ ماه تا ۲ سال متغیر باشد. برخی منابع حتی ماندگاری تا ۳ سال را در صورت مراقبت‌های کامل ذکر کرده‌اند.
اگر مراقبت‌های لازم به درستی انجام شود و بلیچینگ منزل به صورت منظم استفاده گردد، دوام سفیدی دندان می‌تواند تا دو سال نیز حفظ شود
. پس از این مدت، رنگ دندان‌ها دوباره یک یا چند درجه تیره می‌شود و نیاز به تکرار درمان احساس می‌شود. معمولاً توصیه می‌شود بلیچینگ هر ۱۲ تا ۲۴ ماه یک‌بار تکرار شود.
عوامل مؤثر در ماندگاری سفیدکردن
عوامل مؤثر در ماندگاری سفیدکردن دندان‌ها پس از بلیچینگ بسیار گسترده هستند و شامل موارد زیر می‌باشند:
- رعایت بهداشت دهان و دندان: مسواک زدن منظم، استفاده از نخ دندان و دهان‌شویه، از تجمع پلاک‌ها جلوگیری کرده و مانع از جذب رنگدانه‌های مواد غذایی روی دندان‌ها می‌شود.
- رژیم غذایی و مصرف مواد رنگی: مصرف زیاد چای، قهوه، نوشیدنی‌های گازدار، نوشابه‌های تیره و غذاهایی با رنگدانه‌های قوی (مثل سس‌ها، شکلات و برخی میوه‌های رنگی) به شدت طول عمر بلیچینگ را کاهش می‌دهند.
- استعمال دخانیات: سیگار و قلیان از مهم‌ترین عوامل بازگشت تغییر رنگ دندان‌ها هستند و نتیجه درمان را کوتاه‌مدت می‌کنند. نیکوتین به سرعت سطح دندان را تغییر رنگ می‌دهد.
- نوع روش بلیچینگ: روش آفیس بلیچینگ به دلیل غلظت بالای مواد و نظارت دندانپزشک، معمولاً ماندگاری بیشتری نسبت به هوم بلیچینگ به تنهایی دارد .
- وضعیت مینای دندان: افرادی که مینای ضخیم‌تر و سالم‌تری دارند، نتایج بلیچینگ را برای مدت طولانی‌تری حفظ می‌کنند . ضخامت مینای دندان، سن، وراثت و جنس دندان نیز بر نتیجه نهایی تأثیرگذار هستند.
- تخصص دندانپزشک و کیفیت مواد: تخصص و نحوه درمان دندانپزشک، و همچنین کیفیت و برند مواد بلیچینگ مصرفی، به طور مستقیم بر نتیجه و ماندگاری آن تأثیر می‌گذارد. برای مثال، تعویض مواد بلیچینگ در مطب در چند مرحله، باعث به تأخیر افتادن برگشت رنگ طبیعی دندان می‌شود.
راهکارهای طلایی برای افزایش مدت سفید بودن دندان
برای حفظ سفیدی دندان‌ها و افزایش مدت سفید بودن دندان پس از بلیچینگ، باید به نکات مراقبتی زیر توجه ویژه داشت:
- پرهیز از مواد رنگی در روزهای اولیه: حداقل تا ۲۴ الی ۴۸ ساعت اول پس از بلیچینگ، دندان‌ها مستعد جذب رنگدانه‌ها هستند. بنابراین، باید از مصرف خوراکی‌ها و نوشیدنی‌های رنگی (مانند چای، قهوه، نوشابه، سس قرمز، شکلات، انار و گیلاس) خودداری شود.
- استفاده از نی: هنگام نوشیدن مایعات رنگی، بهتر است از نی استفاده کنید تا تماس مایع با سطح دندان به حداقل برسد.
- شستشوی دهان پس از مصرف رنگدانه‌ها: اگر مواد غذایی یا نوشیدنی‌های رنگی مصرف کردید، بلافاصله دهان خود را با آب بشویید.
- زمان‌بندی مسواک زدن: اگر غذاهای اسیدی مصرف کرده‌اید (مانند نوشابه‌های گازدار)، بهتر است حدود ۳۰ دقیقه صبر کنید تا pH دهان متعادل شود و سپس مسواک بزنید تا به مینای دندان آسیب وارد نشود.
- انتخاب خمیر دندان مناسب: استفاده از خمیر دندان‌های ضد حساسیت در چند روز اول و سپس خمیر دندان‌های سفیدکننده و مخصوص بلیچینگ، به حفظ سفیدی کمک می‌کند.
- ترک یا کاهش دخانیات: اجتناب کامل از سیگار و قلیان برای جلوگیری از تیره شدن مجدد دندان‌ها ضروری است.
- مراجعه منظم: بررسی وضعیت دندان‌ها و انجام جرم‌گیری‌های دوره‌ای توسط دندانپزشک، باعث افزایش طول عمر بلیچینگ می‌شود.
- تکرار بلیچینگ خانگی: استفاده از بلیچینگ یادآور (touch-up) یا بلیچینگ خانگی به صورت دوره‌ای (مثلاً شش ماه یک بار) طبق نظر متخصص می‌تواند رنگ دندان‌ها را روشن و زیبا نگه دارد.
ملاحظات مهم قبل و بعد از بلیچینگ
پیش از انجام بلیچینگ، معاینه دقیق دندان‌ها و لثه‌ها توسط دندانپزشک ضروری است. وجود مشکلاتی مانند پوسیدگی، ترک یا بیماری‌های لثه باید حتماً پیش از بلیچینگ درمان شوند. همچنین، انجام جرم‌گیری دندان قبل از بلیچینگ توصیه می‌شود تا سطح دندان عاری از پلاک شده و مواد سفیدکننده به درستی نفوذ کنند.
حساسیت دندانی موقت
بلیچینگ دندان معمولاً بی‌خطر است؛ اما یکی از رایج‌ترین عوارض آن، ایجاد حساسیت موقت دندان‌ها است که به دلیل تأثیر مواد بلیچینگ بر لایه‌های داخلی دندان و تحریک عصب‌ها رخ می‌دهد. این حساسیت معمولاً دائمی نیست و طی چند روز (۲۴ تا ۴۸ ساعت) به طور کامل برطرف می‌شود . برای کاهش این حساسیت می‌توان از خمیردندان‌ها یا ژل‌های فلوراید مخصوص استفاده کرد.
چه کسانی نباید بلیچینگ دندان انجام دهند؟
بلیچینگ برای همه افراد مناسب نیست. افرادی که دارای بیماری‌های لثه، دندان‌های بسیار حساس، مینای دندان ضعیف یا ترک‌خورده هستند، باید با احتیاط و تحت نظر پزشک اقدام به درمان کنند. همچنین، این روش برای زنان باردار و مادران شیرده و کودکان زیر ۱۸ سال توصیه نمی‌شود. علاوه بر این، بلیچینگ هیچ تأثیری بر رنگ ترمیم‌هایی مانند روکش‌ها، لمینت‌ها و مواد پرکننده دندان ندارد.
نتیجه‌گیری: ماندگاری بلیچینگ دندان در دستان شماست
در مجموع، بلیچینگ دندان یکی از موثرترین و ساده‌ترین روش‌ها برای دستیابی به دندان‌هایی سفیدتر است. اگرچه دوام بلیچینگ موقتی است و معمولاً بین ۶ ماه تا ۲ سال متغیر است، اما عوامل مؤثر در ماندگاری سفیدکردن دندان‌ها، به ویژه سبک زندگی و میزان رعایت بهداشت دهان و دندان، نقش تعیین‌کننده‌ای در افزایش طول عمر بلیچینگ دارند.
با اجرای دقیق راهکارهای مراقبتی مانند کاهش مصرف دخانیات و نوشیدنی‌های رنگی، مسواک زدن منظم و استفاده از بلیچینگ خانگی به عنوان یادآور، می‌توانید افزایش مدت سفید بودن دندان خود را تضمین کنید و برای مدت طولانی‌تری از لبخندی درخشان لذت ببرید. در واقع، بلیچینگ مانند یک تابلوی نقاشی گران‌بهاست؛ زیبایی آن دائمی است، اما درخشندگی اولیه بستگی به این دارد که چقدر با دقت از آن در برابر عوامل محیطی محافظت کنید.
سوالات متدوال ماندگاری بلیچینگ دندان
1. بلیچینگ دندان چقدر دوام دارد؟
به طور معمول، ماندگاری بلیچینگ دندان بین ۶ ماه تا یک سال است. با این حال، بسته به مراقبت‌های فردی و روش انتخابی، این مدت زمان می‌تواند بین ۶ ماه تا ۲ سال متغیر باشد. دوام بلیچینگ موقتی است و دائمی نیست.
2. چه عواملی بر افزایش مدت سفید بودن دندان مؤثر هستند؟
رعایت بهداشت دهان و دندان (مسواک زدن و نخ دندان)، عدم مصرف دخانیات، کاهش مصرف مواد غذایی و نوشیدنی‌های رنگی (چای، قهوه، نوشابه) و مراجعه منظم به دندانپزشک از مهم‌ترین عوامل هستند. همچنین استفاده از روش بلیچینگ خانگی برای تثبیت رنگ (touch-up) می‌تواند ماندگاری را تا دو سال افزایش دهد.
3. کدام روش بلیچینگ (هوم یا آفیس) ماندگاری بیشتری دارد؟
آفیس بلیچینگ معمولاً به دلیل غلظت بالای مواد و نظارت پزشک، ماندگاری بیشتری نسبت به هوم بلیچینگ به تنهایی دارد. بهترین نتیجه و طول عمر بلیچینگ با ترکیب دو روش (Office & Home Bleaching) حاصل می‌شود.
4. آیا بلیچینگ دندان به دندان‌ها آسیب می‌رساند؟
خیر، اگر بلیچینگ تحت نظارت دندانپزشک متخصص و با استفاده از مواد استاندارد انجام شود، آسیبی به مینای دندان وارد نمی‌کند.
5. آیا بلیچینگ دندان دردناک است یا باعث حساسیت می‌شود؟
بلیچینگ دندان برای اکثر افراد بدون درد است. با این حال، ممکن است حساسیت دندانی موقت به سرما یا گرما رخ دهد. این حساسیت معمولاً طی چند روز (۲۴ تا ۴۸ ساعت) به طور کامل برطرف می‌شود.
