ترمیم کامپوزیت دندان فرآیندی است که طی آن کامپوزیتی که دچار آسیب‌دیدگی شده است بازسازی شده و به حالت اولیه و اصولی خود برمی‌گردد. علل مختلفی وجود دارد که کامپوزیت دندان دچار آسیب می شود.

همه ما دوست داریم همیشه دندان هایی سفید و عاری از لک، پوسیدگی و شکستگی داشته باشیم حتی بسیاری از افراد برای زیباتر شدن لبخندشان حاضرند دندان های انتهایی خود را هم رانگ با کامپوزیت کنند تا یکدست و با ظاهری زیباتر لبخند بزنند. ازجمله عللی که باعث می‌شود کامپوزیت دندان دچار آسیب شود و نیاز به ترمیم کامپوزیت دندان باشد بی توجهی به مراقبت ‌های بعد از انجام کامپوزیت است. شکستگی، پوسیدگی و تغییر رنگ کامپوزیت نیاز به ترمیم توسط دندانپزشک دارد. البته به این نکته هم باید توجه داشت که طول عمر کامپوزیت‌ها تقریبا بین 5 الی 7 سال است که نسبت به لمینت های سرامیکی طول عمر کمتری دارند.

در صورت شکستن کامپوزیت چه باید کرد؟

زمانی که متوجه کامپوزیت شکسته یا ترک برداشته خود می‌شوید هیچ استرسی نداشته باشید و بدون اینکه خودتان مشغول به اقدامات تخریب کننده کنید، در سریعترین زمان ممکن از دندانپزشک خود وقت بگیرید و به او مراجعه کنید. از مزایای کامپوزیت ها ترمیم پذیری آن ها است که جای نگرانی وجود ندارد.

اگر کامپوزیت دندان شکسته و ترک خورده به سرعت باید ترمیم شود در غیر این صورت باکتری و ذرات غذا در آن جمع می شود و باعث می شود دندان اصلی دچار پوسیدگی شود.

اما اگر به هر علتی نمی توانید به دندانپزشک مراجعه کنید برای جلوگیری از آسیب دیدن دندان و لثه حتما کارهای زیر را انجام دهید:

• قسمت کامپوزیتی که شکسته و آسیب دیده است را از دهان خود خارج کنید ومواظب باشید آن را نبلعید.
• حداقل روزی 2 الی 3 بار آب نمک قرقره کنید.
• تا جایی که ممکن است به کامپوزیت شکسته شده فشار وارد نکنید و غذاهای سفت نجوید تا دندان طبیعی تان آسیب نبیند.
• بعد از هر وعده غذایی مسواک بزنید تا از تجمع غذا در شکاف ایجاد شده جلوگیری کنید.
• در صورتی که دندان بر اثر شکستن روکش کامپوزیت نسبت به تغییر دما حساس شود، می توانید از مسکن هایی مانند استامینوفن برای کنترل درد استفاده نمایید.
• در اولین فرصت به دندانپزشک مراجعه کنید.

مراحل مختلفی برای ترمیم کامپوزیت دندان توسط دندانپزشک وجود دارد که در ادامه‌ی این مقاله به آن‌ها می‌پردازیم.

مراحل ترمیم کامپوزیت دندان

دندانپزشک ابتدا ابعاد آسیب‌دیدگی را بررسی میکند، سپس اقدام به ترمیم کامپوزیت دندان با شرح حال بیمار می‌کند.

دندانپزشک برای ترمیم کامپوزیت دندان از مواد رزین کامپوزیت رنگ طبیعی دندان استفاده می کند و روی سطح قسمت آسیب دیده را هم‌پوشانی می‎‌کند تا این قسمت را اصلاح و شروع به بازسازی و ترمیم کند. این نوع مواد برای حالت دهی و ترمیم دندان‌های شکسته و تغییر رنگ یافته بیشتر استفاده می‌شود.

برای ترمیم کامپوزیت دندان شکسته دندانپزشک برای یکدست شدن و جلو نیامدن و حفظ فرم طبیعی دندان، ابتدا شروع به ریموو remove کردن کامپوزیت شکسته می‌کند و از رزین کامپوزیتی جدید استفاده می‌کند. البته در مواردی اگر کامپوزیت دچار لب پریدگی یا نیاز به اصلاح جزیی داشته باشد دندانپزشک برای ترمیم کامپوزیت دندان همان قسمت را اصلاح میکند و نیازی به حذف و ریموو کل کامپوزیت نیست.

توصیه ما این است که برای ترمیم کامپوزیت دندان خود همیشه به همان کلینیکی که کامپوزیت را انجام داده اید مراجعه کنید زیرا با توجه به اینکه دندانپزشک آشنایی بیشتری نسبت به دندان های شما دارد و او می‌داند که از چه برندی برای کامپوزیت دندان شما استفاده شده. که همین امر موجب نتیجه بهتر و یکدست شدن دندان ها پس از انجام ترمیم کامپوزیت دندان را به همراه دارد.

فرآیند ترمیم کامپوزیت دندان اگر برای یک یا دو واحد دندانی باشد مدت زمان زیادی طول نخواهد کشید. دندانپزشک بعد از برداشتن کامپوزیت قبلی، مواد کامپوزیتی جدید را پیوند و هم‌پوشانی، و بعد از آن با لیزر آن را سفت می‌کند.

لازم به ذکر است که اگر ترمیم کامپوزیت دندان را جدی نگیرید و یا به موقع به برای درمان آن اقدام نکنید احتمال وجود پوسیدگی و عفونت وجود دارد و این پوسیدگی گسترش می‌یابد و به حتی به کانال ریشه دندان نفوذ می‌کند باعث این می‌شود که علاوه بر ترمیم کامپوزیت دندان، نیاز به عصب کشی و درمان کانال ریشه نیز پیدا کنید.

ترمیم کامپوزیت دندان قدیمی

آیا می‌توان کامپوزیت قدیمی که از قبل در دهان قرار گرفته، ترمیم کنیم؟ پاسخ به این سوال مثبت است و در واقع یکی از مزایای کامپوزیت این است که در صورت شکستگی یا تخریب ترمیم کامپوزیت قدیمی امکان پذیر است. با این حال، گاهی ترمیم کامپوزیت های قدیمی امکان پذیر نیست و هر چه رزین طولانی‌تر عمل کرده باشد، توانایی ما برای اتصال و ترمیم آن کاهش می ‌یابد.

در واقع چالش اصلی اتصال به رزین قدیمی، در دسترس بودن رزین خشک نشده برای چسباندن به دندان است، یعنی هنگامی که رزین به طور کامل پخته شد و لایه خشک نشده به طور کامل حذف شد؛ پیوند به آن اگر امکان پذیر می شود؛ هرچند این عمل بسیار سخت است و نیاز به بک دندانپزشک با تجربه و ماهر دارد.

اگر دندانپزشک یک محیط جداکننده بین دو ماده کامپوزیت جدید و قدیمی قرار ندهد، آنها می توانند به یکدیگر متصل شوند. یکی دیگر از عواملی که استحکام ترمیم کامپوزیت قدیمی را افزایش می دهد استفاده از ماده باندینگ است. بنابراین مهم ترین موضوع در ترمیم یک کامپوزیت این است که این عمل محافظه کارانه باشد و به شکل بالقوه تا حد امکان کمترین برداشت را از ساختار دندان داشته باشد. 

ترمیم رنگ کامپوزیت دندان

در صورت استفاده از کامپوزیت برای زیبایی یا قسمت ‌هایی از دندان‌ها که هنگام لبخند زدن قابل مشاهده هستند، ممکن است لازم باشد دندانپزشک شما هر از گاهی کامپوزیت شما را ترمیم کند. به عنوان مثال، لکه ها ممکن است با پولیش پاک شوند یا با یک لایه رویی جدید از مواد پوشانده شوند.

کامپوزیت روی دندان های آسیاب

از آنجایی که دندان های آسیاب در هنگام جویدن فشار بیشتری نسبت به سایر دندان ها دریافت می کنند، دندانپزشکان می خواهند تا حد امکان دندان اصلی را دست نخورده نگه دارند. از آنجایی که پرکردن دندان با کامپوزیت مستلزم برداشتن ساختار بیشتر دندان است، معمولاً ترمیم کامپوزیت دندان به جای تعویض آن (البته در صورت امکان) ترجیح داده می شود.

ترمیم کامپوزیت دندان جلو

دندان های جلو اهمیت زیادی در زیبایی لبخند دارند بنابراین در صورت آسیب و شکستگی کامپوزیت دندان جلو بهتر است به سراغ دندانپزشک خود رفته و از تکنیک ترمیم کامپوزیت دندان جلو استفاده کنید. برای ترمیم کامپوزیت این دندان ها بهترین راه برداشتن کامپوزیت آسیب دیده قبلی و جایگزینی آن با یک کامپوزیت سفارشی جدید است. اگر دندانپزشک بخواهد لایه جدیدی روی کامپوزیت قدیمی ایجاد کند و از این راه برای پوشاندن شکستگی و ترک خوردگی آن استفاده کند، دندان ضخیم تر شده و روی ظاهر دندان اثر منفی می گذارد. این اثر منفی روی دندان جلو بیشتر ازباقی دندان ها اثر گذار است زیرا کاملاً قابل مشاهده هستند. 

ترمیم لب پریدگی کامپوزیت دندان

دندانپزشکان معمولاً برای ترمیم پریدگی کامپوزیت دندان، راهی ساده و کم هزینه انتخاب می کنند. هر چه این پریدگی کم و کوچک باشد در نهایت ظاهر دندان زیباتر و طبیعی تر می شود. برای ترمیم پریدگی ها معمولاً از تکنیک لایه گذاری استفاده می شود، یعنی لایه جدیدی روی کامپوزیت قبلی ساخته می شود و با لیزر سفت می شود تا با مینای دندان پیوند خورده و مستحکم شود.

دلایل افتادن کامپوزیت دندان

کیفیت پایین و نامرغوب کامپوزیت

اولین و مهم‌ترین فاکتور برای انجام کامپوزیت انتخاب دندانپزشک متخصص، جنس و برند باکیفیت کامپوزیت است. همین امر اگر به درستی انتخاب نشود در فاصله زمانی کمی با افتادن یا شکستگی های متداول روبرو خواهید شد.

پوسیدگی دندان‌های زیر کامپوزیت

زمانی که برای انجام کامپوزیت به دندانپزشک مراجعه می‌کنید وی تمام زوایای این فرآیند را بررسی می‌کند؛ اگر دندان‌هایی که می خواهند کامپوزیت شوند دچار پوسیدگی باشند، دندانپزشک ابتدا روند درمانی را برای شما درپیش خواهد گرفت زیرا پیوند بین کامپوزیت و دندان پوسیده برای مدت کوتاهی ماندگار است و پس از مدت کوتاهی به علت پوسیدگی دندان، کامپوزیت دچار تغییر شکل و حتی افتادن می‌شود. همیشه فرآیند درمانی دندان نسبت به زیبایی آن در اولویت است.

فشار، کشیده شدن، ضربه

از مواردی که نیاز به ترمیم کامپوزیت دندان وجود دارد فشار آوردن به کامپوزیت‌ها است. اگر فشار بیش از اندازه به کامپوزیت ها وارد شود؛ مثلا خوردن مواد غذایی سفت مانند ته دیگ، شکستن تخمه و مواردی از این دست نیاز به ترمیم کامپوزیت دندان وجود دارد. همچنین استفاده از دندان به جای ابزار؛ مثلا کشیدن سیم ، در مواردی هم ضربه خوردن به آن ها مانند تصادفات یا ساییدگی ها نیز نیاز به ترمیم کامپوزیت دندان وجود دارد.

عفونت لثه

از دلایل دیگر و مهم افتادن کامپوزیت دندان، عفونت لثه می‌باشد. عفونت لثه باعث می‌شود لثه ها متورم شوند و همین امر موجب فشار روی کامپوزیت ها است و درنتیجع باعث افتادن و لق شدگی کامپوزیت دندان می‌شود. از عوامل به وجود آمدن عفونت لثه ای، رعایت نکردن بهداشت دهان و دندان و یا استعمال دخانیات است که همین علت باعث تکثر باکتری و به وجود آمدن پلاک در کامپوزیت دندان می‌شود.

دندان‌قروچه

ساییده شدن دندان‌ها روی همدیگر را به طور خلاصه دندان قروچه می‌گویند. دندان قروچه باعث خوردگی و فرسوده شدن مینای دندان می‌شود و با فشاری که به دندان ها وارد می‌شود باعث شکسته شدن و افتادن کامپوزیت می‌شود.یکی از راه‌های پیشگیری از دندان قروچه استفاده از محافظ دندانی یا همان گارد نایت قبل از خواب است.

داشتن برخی بیماری های تاثیرگذار

بعضی از بیماری‌ها یا مصرف بعضی از داروها می‌توانند باعث ضعیف شدن مینای دندان شوند. هر عاملی که باعث آسیب دیدن مینای دندان شود فرآیند کامپوزیت را با شکست مواجه می کند. در این حالت باید مراقبت‌ بیشتری از دندان های خود داشته باشید و با مصرف مواد غذایی مفید یا مکمل ها طبق تجویز پزشک، مینای دندان خود را تقویت کنید.

انتخاب دندانپزشک

برای انجام کلیه امور دندانپزشکی حتما باید قبل از مراجعه به کلینیک در مورد دندانپزشک و محل انجام امور مربوطه تحقیقات لازم را به عمل بیاورید. انتخاب کلینیک معتبر و دندانپزشک متخصص با تجربه برای انجام کلیه امور دندانپزشکی از فاکتورهای مهم است. اگر کامپوزیت ها به درستی و با مواد بی کیفیت انجام شود نتایج پرهزینه ای در آینده در پیش خواهد داشت؛ که حتی در بعضی موارد افتادن دندان نیز شامل آن می‌شود.

چگونه از آسیب به کامپوزیت جلوگیری کنیم؟

برای مراقبت بهتر از کامپوزیت ها و جلوگیری از شکستن، ترک خوردن یا لب پر شدن آن حتما نکات زیر را رعایت کنید:

1- پس از انجام کامپوزیت بهداشت دهان و دندان خود را رعایت کنید. مسواک و نخ دندان را فراموش نکنید و برای حفظ بیشتر بهداشت دهان از واتر پیک Water pik استفاده کنید. ( واترپیک دستگاهی است که عمل نخ کشیدن دندان ها به همراه آب را انجام میدهد. واترپیک با فشار آب، هم بقایای غذای بین دندان ها را پاک کرده و هم لثه را ماساژ می دهد).

2- در زمان انجام ورزش های پر خطر مانند کشتی ، فوتبال، بسکتبال، والیبال و… می توانید از محافظ ها و گاردهای دهان و صورت استفاده کنید و از ضربه خوردن دندان جلوگیری کنید. این محافظ ها را می توانید از داروخانه‌ها تهیه نمایید.

3- تا حد ممکن غذا و مواد سفت و سخت نخورید و به دندان های خود فشار وارد نکنید.

4- از مسواک و خمیر دندان مخصوص دندان های کامپوزیت شده استفاده کنید. مثلا مسواک باید نرم باشد زیرا مسواک زبر موجب آسیب دیدن مینای دندان و کامپوزیت می شود.

5- هر6 ماه یکبار به دندانپزشک مراجعه کنید و وضعیت سلامت دندان ها و کامپوزیت خود را بررسی کنید.

6- در صورت تغییر رنگ کامپوزیت می توانید هر چند وقت یکبار آنها را پالیش کنید تا به رنگ اولیه خود برگردند.

7- پس از کامپوزیت کردن دندان ها به صورت دوره ای حتما آنها را جرمگیری کنید زیرا تجمع پلاک های میکروبی در محل های کامپوزیت شده بیشتر است و زیاد شدن پلاک ها میتواند باعث آسیب دیدن کامپوزیت ها شود.

هزینه ترمیم کامپوزیت دندان

قیمت و هزینه ترمیم کامپوزیت دندان متغیر است و با توجه به عوامل مختلفی محاسبه می شود. به طور کلی برای قیمت گذاری ترمیم کامپوزیت تعداد واحد کامپوزیت نقش مهمی دارد. همچنین ترمیم با استفاده از تکنیک لایه گذاری و جایگزینی کامپوزیت هر کدام قیمت متفاوتی دارند. سایر عواملی که روی هزینه ترمیم کامپوزیت دندان اثرگذار هستند، شامل دستمزد دندانپزشک، موقعیت مکانی کلینیک او و از همه مهم تر برند کامپوزیت دندان می شود.

چکاپ دوره‌ای کامپوزیت دندان

یکی از مهم ‌ترین مراقبت های بعد از کامپوزیت دندان مراجعه به دندانپزشک به صورت روتین است. چکاپ دوره ای کامپوزیت دندان به صورت مداوم باعث می شود تا دندانپزشک به طور منظم کامپوزیت و دندان شما را چک کرده و از وضعیت سلامت آنها مطمئن شود. در طی این ویزیت ها دندانپزشک می تواند به شما مراقبت های لازم برای نگه داری از کامپوزیت هایتان را یاد آوری کند و در صورت ترک خوردگی یا هرگونه مشکل در کامپوزیت دندان، به موقع از آسیب جدی تر جلوگیری کند. چکاپ دوره ای شما را از پرداخت هزینه های زیاد معاف می کند.

سوالات متداول

1. آیا می توان به یک کامپوزیت لایه جدیدی اضافه کرد؟

یکی از راه های ترمیم کامپوزیت دندان شکسته لایه گذاری (لیرینگ) و افزودن لایه جدید روی کامپوزیت قدیمی است. هر چند این روش باعث ضخیم تر شدن دندان ها شده و زیبایی و طبیعی بودن نتایج کامپوزیت اولیه را ندارد.

2. چگونه دندانپزشک کامپوزیت قدیمی را برمی دارد؟

گاهی کامپوزیت قدیمی دندان در صورت شکستگی یا آسیب باید براب ترمیم کامپوزیت دندان برداشته شود. کامپوزیت قدیمی معمولاً با نوع خاصی از کاغذ سنباده برداشته می شود که روی یک دیسک کوچک با چرخش سریع قرار می گیرد. دندانپزشک شما از این ابزار برای حذف تمام مواد باندینگ از هر یک از دندان های شما استفاده می کند و اثرات باندینگ دندان را معکوس می کند.

3. وقتی کامپوزیت دندان می شکند چه اتفاقی می افتد؟

در صورت شکستن کامپوزیت دندان و اگر بین دندان و کامپوزیت فضای خالی ایجاد شود، ذرات غذا و باکتری ها می توانند در این ناحیه باقی بمانند. اگر این اتفاق بیفتد، احتمال پوسیدگی در آن دندان و در نهایت عفونت وجود دارد. دراین صورت لازم است برای ترمیم کامپوزیت دندان به سراغ دندانپزشک بروید.

سخن پایانی

در این مقاله با علت های شکستن کامپوزیت و ترمیم کامپوزیت دندان آشنا شدیم. کامپوزیت، نسبت به لمینت دندان استحکام کمتری دارد، پس بعد از کامپوزیت کردن دندان هایتان بهتر است از آنها به خوبی مراقبت کنید. هر فشار بیش از حدی می تواند موجب شکسته شدن، ترک خوردن یا لب‌پریدگی کامپوزیت شود. در صورت بروز این اتفاق سریعا با کلینیک دندانپزشکی دکتر قاسم نژاد تماس بگیرید و برای مراجعه اقدام نمایید. زیرا کامپوزیت شکسته جایی برای تجمع باکتری و پلاک است و امکان دارد دندان اصلی شما دچار پوسیدگی شود.